MİLLETLERİN ADLARI HAKKINDA BİR KAÇ SÖZ
Tarih öncesi
çağlarda, dikkat edilmişse, millet adından söz edilmemektedir. Yani bu dönemde
milletleşme süreci başlamamıştır. Bunun yerine muhtemelen, tarihin en başlangıç
zamanlarında en büyük ve tek topluluk aile olmalıdır. Zamanla, ayrı ayrı mekânlarda
(mağaralarda) oturan aile toplulukları yakınlaşarak komşuluklar ve buradan da
köyler oluşturmuşlardır. Yerlerini belirtmek için her köy topluluğuna bir ad
vermiş olmalılar. Sonra bu köylerden bazıları cazibe merkezi olmuş ve
şehirleşme başlamıştır. Bu gibi köy, kasaba ve şehirlerde yaşayanlara komşuları
veya kendileri bir ad vermiştir. Bir şehirde yaşayanlar, komşu şehirde
yaşayanları ancak yaşadıkları şehrin adıyla tanımladıkları bir dönemin olduğunu
fark ediyoruz. Bu gün bile, örneğin, Adana”da yaşayanlar, komşuları olan
Mersin”de yaşayanlar için “Mersinli”, Mersin”de yaşayanlar da Adana”da
yaşayanlar için “Adanalı” der.
Toplulukların
henüz milletleşme yani bir millet adı alma döneminde veya öncesinde bu
toplulukların yaşadıkları yer adlarıyla tanımlandıklarını görüyoruz. Örneğin
Babil diye bir millet var mı yok mu? Ancak Babilli
olarak adlandırılan bu topluluğun çıkış yeri olan Babil”de yaşayanlar anlamında kullanıldığı görülmektedir. Yani bir
millet olma değil yaşadıkları yerle ilgili aidiyetleri söz konusudur. Nitekim Kuzey Babil krallığını kuranların Şırnak
ilinin İdil İlçesinin Babil köyünde kurulduğu ifade edilmektedir (Narınç/Babil,
s.7). Buna göre Babil, bir milletin adı değil coğrafî yerleşime bağlı krallığın
adıdır. Benzer durum Osmanlı”da da vardır. Bu defa devleti kuran ailenin adı
devlete verilmiştir.[1]
Bunun gibi “Asur” adı da Sümerlerin kuzey bölgesine verdikleri bir ad idi
(Narınç/Sümer, s. 19). Burada yaşayanlara da Asurlular denir ki, bunlar da
önemli bir devlet kurmuştur.
Bazı kavimler
de o kavme gönderilen peygamberin adıyla anılır. Örneğin Lût kavmi gibi.
Fakat Sümerler
için böyle demiyoruz. Sümerler adı konmuş bir topluluk olarak görülmektedir.
Yani bir millet olma aidiyetleri var gibi.
Başka örnekler
verelim: Mısır”da yaşayan insanlar Mısır milleti mi yoksa Mısır, bir coğrafya
adı mı? Yani Mısır toprakları üzerinde yaşayan milletin adı da Mısır mı? Buna
karşılık, Hindistan halkına Hindu denildiğini biliyoruz. Ama kitaplarda Hintli
olarak geçiyor. Oysa, Orta Asya”da, Anadolu”da yaşayanlara da Türk denilmektedir.
İran halkına Farisi veya Fars denilir. Tarih ve coğrafya kitaplarında örneğin
Çinli, deniliyor ki Çin denmesi gerektiğini düşünüyorum.
Bu gibi, millet adlarının kullanımının
filologlar, antropologlar, sosyologlar ve tarihçiler tarafından gözden
geçirilerek adlandırmanın doğru yapılması gereğine inanıyorum.
[1]
Bizim Osmanlı, kendilerinin Devlet-i Âli Osmanî dediği bu devlete Avrupa
haritalarında ve tarihlerinde Türkiye/Turkey denildiğini biliyoruz.
Yorumlar
Yorum Gönder