MÜSLÜMANLIKTAN DEİZME VE ATEİZME DOĞRU GİDİŞ 4
Metodik
uygulamalar
Yanlış uygulamalar: Çocuklarınızı yanlış
eğitiyorsunuz.
İnsan yavrusuna din hayatını doğru yaşatmak için ona
doğru bilgiler verilmesi gerekir: Filân şıh uçtu, filan şeyh minderinin altından
altın çıkarttı, falan muska yazdı iyileşti, şu sureyi şu kadar okursanız
dileğiniz olur; şunu yaparsanız cehenneme gider, bunu yaparsanız cennete gidersiniz
gibi hurafelerle ve korkutmalarla dinle ilgili bazı bilgiler verebilirsiniz,
ama dini yaşatamazsınız, çünkü soyut kavramlar dönemini geçtikten sonra bunun
ne kadar uydurma olduğunu düşünmeye ve bunun sonucu dine karşı soğukluk duymaya
başlar.
Çocuklara müspet ve Kurânî anlamda dini öğretmenin ve
yaşatmanın iki uygulaması vardır: eğitim ve öğretim,
Eğitim yönü
ve metodu
Bütün
pedagogların hem fikir olduğu temel husus, çocuk için erinlik çağına ve hatta
daha ötesine kadar yegane rol-model anne ve babadır. Demek ki çocukların temel
kişilik ve karakter özelliklerinin oluşmasında anne ve babanın tutumu,
davranışı, aile içi eşler arasındaki ilişkiler, komşuluk ve akrabalık
ilişkileri, geleneklere uygun yaşama, yardımlaşma, inanç ve ibadetlerini yapma,
ahlâkî değerleri yaşama, çocuklar arasında adalet gibi yaşayış biçimlerinin
tümü, çocuğun bebeklikten itibaren görüp bilinçaltına aldığı, bilinçdışı
edinmeye başladığı; takvim ve zihinsel yaşına uygun olarak da gelişiminin her
basamağında bunları uygulamaya ve yapmaya başladığı bir gerçektir.
Bu durumu; çocuğun görsel ve işitsel algılarla
oluşturacağından annesinde ve babasında bizzat görmesi gerekir. Bu bakımdan anneler
ve babalar, yukarıda belirtilen hususlara dikkat ederek yaşamalıdır. [1]
Dinin ibadet ve inanç esaslarını yaşamak da bu cümledendir.
Evde namaz kılan herkes bilir ki daha 2-3 yaşındaki
çocuklar annesiyle ve babasıyla birlikte namaz kılar. 5-6 yaşına gelince onlar
gibi oruç tutmak ister. Çünkü bunlar, çocuğun ailesi ile birlikte yaşadıklarıdır.
Bazı babalar çocuklarını Cuma ve bayram namazına götürür, bazen baba, “Camiye gidiyorum.” diye eşine ve
çocuklarına duyurur. Cuma akşamı veya ramazan ayında baba veya anne Kur”an
okur. İftar kavramını edinir. Bunlar hep çocuklar tarafından algılanır ve
edinilir.
Demek ki gerçek eğitim, din ile gelecekte yaşayamaya
etki edecek edinimler, aile ortamında gerçekleşir. Bu, bilinçdışı geleneksel ve
edinimsel öğrenme yöntemidir (Bkz. öğrenme, edinme, kazanma, ezberleme, Kur”an
öğrenme yaşı).
Öğretim
kaynakları ve yöntemi
Programlı ve plânlı bilgiler; aile ortamındaki
plânsız, tesadüflere ve fırsatlara bağlı eğitim ve öğretime göre kuramsaldır ve
öğrenmeye/öğretmeye yöneliktir (bmb).
Öğretimin temel vazgeçilmezinden biri öğretmen diğeri
de kitap ve özellikle ders kitabıdır.
Ders kitaplarında öğrencinin algısal yeterliği,
genelleme yapabilme, soyutlama, soyut kavramları anlama düzeyi gibi hususlar
dikkate alınmalıdır. Bir başlık altında anlatılan konuda, öğrencilerin anlamını
bilmediği, bilemeyeceği veya öğretilmesi gereken 3-4 kelimeden fazlası
bulunmamalıdır. Anlatım sade, cümleler kısa ve kurallı, imlâ ve noktalama
işaretleri doğru kullanılmış olmalıdır. Aşırıya kaçmamak üzere sayfalara
çeşitli motifler ve resimler konulabilir.
Din öğretiminin ders kitabı dışında başlıca kaynak
olarak Kur”ân”dan bazı sureler veya ayetler, sahih hadisler, bazı İslâm büyüklerinin
örnek hayatı, daha ileri sınıflar için peygamberler tarihi sayılabilir. Bu
ayetler ve hadisler, yaşama sevincine, bilime, ahlâkî değerlere yönelik
olanlardan seçilmelidir.
Bu dersin öğretiminde takrir, soru cevap yöntemleri
uygulanabilir.
Bu metotların doğru ve etkili olabilmesi için
öğretmenin bu metotları kullanma konusunda yeterli bilgi ve becerisinin olması
gerekir (Bkz. metotlar/yöntemler).
Samimîyet
Dinin Kur”ân”da vaz edildiği gibi yaşanması, ahlâkın
kendi değerlerine göre yaşanması, demokrasinin demokrasi gibi yaşanması, sosyal
münasebetlerin görgü kurallarına göre yaşanması; tamamen hayvansal içgüdülerle
doğan insan yavrusunu insan yapmak demektir. Bunları yaşamak için önce öğrenmek
gerekir. Demek ki öğrendiğimiz gibi yaşamak, öğretildiği gibi yaşamak insan
olmak için esastır. İçgüdüleri eğitilmemiş, ya da içgüdülerine göre hareket
eden, düşünen bir canlı şeklen insana benzese bile hayvandan ne kadar farklı
olur?
Öğrendiği gibi yaşamak, öğrendiği gibi düşünmek ve
hayal etmek tamamen samimîyetle ilgilidir. Bu nedenle “Ya olduğun gibi görün ya da göründüğün gibi ol.” demiştir Mevlâna.
Hep bize Müslüman olmak için Şahadet kelimesini
dilinle söyleyeceksin, kalbinle tasdik edeceksin.” diye öğretmişlerdir. Buna, “Müslüman gibi yani Kur”ân”ın gösterdiği gibi
de yaşayacaksın.” Cümlesini eklemek gerekir. İnançta samimîyet böyle
gerçekleşir.
Ahlâk ve din Bkz. Ahlâk.
Ahlâk, adalet, fazilet gibi değerler ve yaşantılar,
hep evrensel değerler olarak kabul edilir. Oysa bu değerler, Musa peygambere Allah
tarafından verilen On Emir”de belirtilmiş, Kur”ân”da da bu emirler yenilenmiş
ve genişletilmiştir. Ayrıca Müslümanların Peygamberi hem Medine Sözleşmesinde
ve hem de Veda Hutbesinde tekrarlanmıştır.
Kur”ân”da, ibadetler çok ahlâktan, düşünmeden ve aklı
kullanmadan yani bilimden söz eder. Bu nedenle İslâmiyet”in temeli ahlak ve
bilimdir. Ahlâk olmaksızın din olmaz. Zira diğer bütün din ve inançlarda da
ahlâk vardır ve inançlar bunun üzerine inşa edilmiştir.
[1] Çocuklar, yemek seçmesin
diye, sevmediğim hâlde pırasa ve bamya yemeklerini onlarla birlikte yedim.
Böylece onların yemek seçmesini önlemeye çalıştım.
Yorumlar
Yorum Gönder